Karo Batak

Noord Sumatra is het thuisland van de Bataks. De Bataks worden onderverdeeld in 6 stammen. Dit zijn de zijn de Karo-, Toba-, Simalungung-, Pakpak-, Angkola-, en de Mandailing Batak. De stammen hebben elk hun eigen dialekt en gebruiken. Elke Batakstam (marga) bestaat uit meerdere hechte clans (huta) die afstammen van een enkele mannelijke voorouder. Zorgvuldig is men in het bijhouden van de genealogieën die moeten bepalen welke status iemand heeft. Van welke clan men lid is hangt af van de vader. 
De Batak gelden als een van de meest trotse bevolkingsgroepen van de republiek. Tegelijk hebben ze minder moeite met het zich aanpassen aan de moderne tijd dan de meeste andere volkeren van Indonesië en zijn ze een van de meest ondernemende bevolkingsgroepen van de archipel. Vooral in het transport, het toerisme en het leger bekleden ze hoge posities.

Geschiedenis

Oorspronkelijk woonden de Batak in het laagland van de Himalaya en boven-Birma. Ongeveer 1500 jaar geleden werden ze daar verdreven en vestigden ze zich in Sumatra. De Batak trokken vrijwel direct door naar de hogergelegen delen van het eiland, daar dit landschap het meest weg had van het land van hun voorouders. Toch hadden ze contact met de bewoners van de lagergelegen kustgebieden, waarvan ze onder andere de natte rijstcultuur overnamen. Gevangen tussen twee Islamitische volkeren, de Acheërs en de Minangkabau, leidden de Batak tot de komst van de Nederlanderseen geïsoleerd bestaan. Het waren de tochten die de befaamde natuurvorser F.W. Junghuhn in 1840-1841 in dit gebied ondernam waardoor de Batak voor het eerst enige bekendheid kregen. Omstreeks het midden van de 19de eeuw kwamen de Batak onder de invloed van de islam en het christendom. Het waren Nederlandse en Duitse missionarissen van de Rheinische Mission die de Batak tot het christendom bekeerden, waarmee een einde kwam aan hun eeuwenoude animisme en kannibalisme. Het kannibalisme heeft bij de Batak zeer lang stand gehouden. Toch was het nog rond de eeuwwisseling rumoerig in de Bataklanden en waren de hier wonende stammen nog allerminst aan het Nederlands gezag onderworpen. Het geluk was aan de kant van de Batak toen overste van Daalen die tijdens zijn campagne van 1904 in de Gayo en Alas landen geen tijd bleek te hebben ook de Bataklanden op zijn hardhandige manier te pacificeren. Doordat de overste in Alasland vernam dat van Heutz naar 's Gravenhage was ontboden, en begreep dat dit betekende dat zijn baas Gouverneur-Generaal zou worden en hijzelf zijn opvolger, haastte hij zich terug naar Kota Radja om zijn mededingers voor te zijn.

Religie

Voor de Batak is de ziel, die ze tondi noemen, het wezenlijkste deel van mens, dier en plant. Wanneer de tondi het lichaam verlaat zal ziekte en rampspoed volgen. Tussen de scheppingsverhalen van de verschillende volken bestaan duidelijke overeenkomsten. Zo kennen de Dajak en de Batak een boven-, midden- en onderwereld. De Batak hangen tegenwoordig voor het merendeel het christendom aan en zijn overwegend protestant. Veel Noordelijke Batak zijn echter animisten gebleven, en de Mandailing hangen tegenwoordig het Islamitische geloof aan.

Architectuur

De hutas (dorpen waarin een clan woont) bestaan uit een lange straat waarlangs verschillende grote rumah adats, rijstschuren en gebouwen als gemeenschapshuizen staan. Vanwege de constante staat van oorlog waarin de dorpen zich vroeger bevonden, worden ze omgeven door een aarden wal, pallisades en een ondoordringbare bamboehaag.

Bij de entree van een Batakdorp vindt je meestal de partukhoan, een openlucht vergaderruimte, waarin stenen tafels en stoelen staan. Hier werd vergadert en recht gesproken. De huizen van de Batak, die jabu worden genoemd, zijn gebouwd van pekkihout, een soort dennehout. De lengte van de huizen is ongeveer 18 meter. Voor de bouw van de huizen gebruikt men geen spijkers, maar touw en houten pennen. Ze staan op palen en worden bekroond door een aan beide uiteinden steil oprijzend dak. Matten en gordijnen delen de ruimte in het huis op in afzonderlijke ruimtes voor de families die het huis bewonen. In de dorpen staat vrijwel altijd een reusachtige waringin, die door de Batak als de levensboom wordt gezien. Deze bomen werden op belangrijke gebeurtenissen geplant, zoals de stichting van het dorp of het overlijden van het clan-hoofd.

bonapasogit.nl
Website van de Vereniging van Batak stammen in Europa. Veel info en foto's van de Batak en hun cultuur en van de bezienswaardigheden in het gebied van de Batak
De Toba Batak

Het Tobameer, de meest populaire vakantiebestemming op Sumatra, ligt in het centrum van de Bataklanden. Het midden in het meer gelegen Samosireiland is waarschijnlijk de plek waar de eerste Batak zich vestigden na hun komst in Sumatra. Het wordt in elk geval door alle stammen gezien als de plek waar de voorouders vandaan gekomen zijn. Ze beschouwen Si Raja Batak als de gemeenschappelijke voorvader. De rond het tobameer wonende Toba-Batakstam is de grootste van de 6 verschillende Batakstammen en wordt beschouwd als de meest pure Batakstam.

Karobatak

De Karo Batak leven ten noorden van het Tobameer. Hun hoofdstad is Brastagi, dat een goed uitgangspunt is voor een bezoek aan de Karo Bataklanden
Gebruiken

Karo Batak kunnen niet met iemand trouwen die dezelfde familienaam draagt. Wel met iemand van een andere stam. Bij begrafenissen worden de mensen op een zelf uitgekozen stukje land begraven. Zolang dit tenminste op eigen terrein is. Als de mensen 'oud' zijn worden ze twee keer begraven. Het tweede graf ligt meestal bovenop een heuvel (dicht bij de hemel). Men is oud wanneer hun zoon en dochter een kind hebben. Bij zo'n begrafenis wordt er -afhankelijk van de status- één tot vijf dagen muziek gemaakt, gedanst en gegeten.